Trust in Vriendschap: Hoe Overleef je Vertrouwensproblemen?

Niemand die het leuk vindt als z’n mattie loopt te lullen achter je rug om, toch? Vertrouwen in vriendschappen klinkt soms als iets vanzelfsprekends, maar eerlijk—hoe vaak ben je écht relaxed als je merkt dat er iets speelt? Iedereen heeft wel eens zo’n moment: een appje blijft te lang onbeantwoord, of je hoort via-via dat je naam ergens valt waar ‘ie niet hoort. Heel het kippenvel-circus begint meteen, want ja, wie wil belazerd worden door een vriend?

Zonder vertrouwen is een vriendschap eigenlijk gewoon stress met een labeltje. Je kunt dan net zo goed alleen gaan eten; een discussie voer je meestal niet als solo-act. En geloof me, ik heb in de beste clubs van Bangkok nog nooit iemand zo hard zien dansen op eieren als gasten die hun vrienden niet vertrouwen. Het vreet energie en maakt dingen vaag. Dus: hoe herken je nou het begin van ellende, en – misschien nog belangrijker – hoe bouw je die shit weer op? Stay tuned en check straks de concrete tips waar je morgen al iets mee kunt!

• Wat betekent vertrouwen eigenlijk?
• Waarom gaat het vaak mis met vertrouwen?
• De signalen: wanneer moet je opletten?
• Hoe pak je vertrouwensproblemen aan?
• Praktische tips om (opnieuw) te vertrouwen
• Wanneer trek je de stekker eruit?

Wat betekent vertrouwen eigenlijk?

Oké, dus wat maakt vertrouwen nou zo’n big deal in een vriendschap? In simpele taal: vertrouwen is het gevoel dat je op iemand kunt bouwen. Je weet dat die persoon eerlijk tegen je is, je geheimen niet zomaar doorbazuint en dat je op hem of haar kunt rekenen als je het nodig hebt. Zonder dat gevoel blijft elke grap een beetje hangen en is elk diep gesprek een gok.

In Nederland geeft ruim 70% van de mensen aan dat vertrouwen één van de belangrijkste dingen in een vriendschap is. Niet zo gek, want als je niet zeker bent van elkaar wordt alles vaag. En goed om te weten: dat vertrouwen hoeft niet meteen 100% te zijn—het groeit met de tijd, door kleine en grote dingen samen te delen. Heeft die vriend jouw dronken geheim niet op Insta gezet? Dikke plus. Staat hij ineens op de stoep als het leven je tegenwerkt? Nog één. Voorbeelden te over.

• Eerlijkheid: Niet alles mooier maken dan het is.
• Loyaliteit: Achter je maatje blijven staan, ook als anderen hem afkraken.
• Kwetsbaarheid: Je kunt je echte zelf laten zien, zelfs als dat gênant is.

Check deze snelle vergelijking uit een recent onderzoek:

Bij vertrouwen is het niet de vraag of die ander perfect is (niemand is dat), maar vooral: geeft die persoon jou het gevoel dat je voor hem telt, ook als je even niks te bieden hebt? Dat is het échte werk.

Waarom gaat het vaak mis met vertrouwen?

Het klinkt zo simpel: gewoon eerlijk zijn tegen elkaar, en klaar. Maar in de praktijk loopt het vaak compleet uit de hand. Wist je dat volgens een onderzoek van het CBS uit 2022 bijna één op de drie Nederlanders moeilijk praat over gevoelige onderwerpen met zijn vrienden? Het begint meestal met kleine dingen—een leugentje hier, een geheim daar. Niemand start vriendschap met het idee om die ander te naaien, maar toch gebeurt het aan de lopende band.

De nummer één killer van vertrouwen? Slechte communicatie. Even niks laten horen of net te vaag zijn als iemand iets vraagt. Kleine signalen worden al snel bergen drama. Je herkent het misschien wel: je maakt een grap die verkeerd valt en voor je het weet is er ruzie. Vaak is het niet slecht bedoeld, alleen snapt de ander je gewoon niet of zit zijn hoofd ergens anders.

Social media maakt het allemaal nog pittiger. Iemand ziet je lachend op Insta met anderen terwijl je een afspraak hebt afgezegd. Geloof me, daar zijn complete oorlogen over gestart. Een like op de ‘verkeerde’ foto en het wantrouwen slaat toe.

Geldzaken en jaloezie zijn ook klassieke brekers. Ik heb ooit letterlijk meegemaakt dat een vriend pissig werd omdat we steeds om en om betaalden en hij het gevoel had dat hij vaker de pineut was. Vijf euro verschil en wekenlang gezeik—serieus. Nog eentje: nieuwe vrienden of een nieuwe relatie die ineens ‘belangrijker’ lijken te zijn. Die switch voelt als een keiharde trap na, en dan knapt er iets.

• Miscommunicatie en verkeerde aannames vliegen je om de oren.
• Geheimen, (kleine) leugens, of weggemoffelde fouten verzieken de sfeer direct.
• Jaloers gedrag, geldstress of gekloot met social media zorgen voor extra barsten.

Eigenlijk is het heel simpel: vertrouwensproblemen ontstaan meestal uit kleine rot-dingetjes die nooit uitgesproken worden. Stel dingen uit, en gegarandeerd dat het escaleert. Maar oké, het goede nieuws: veel vertrouwensbreuken kun je voorkomen door meteen te zeggen wat je voelt—al voelt dat soms zooo awkward. Maar daarover straks meer.

De signalen: wanneer moet je opletten?

Ooit het gevoel gehad dat er iets niet klopt in een vriendschap? Je bent zeker niet gek. Dat knagende stemmetje zegt vaak meer dan je denkt. Hier zijn signalen waar je serieus op moet letten als het gaat over vertrouwen in vriendschap. Mis deze hints niet, anders sta je straks voor gek in de groepsapp.

• Makkelijk gezegd, moeilijk gedaan: Je vriend(in) geeft vage antwoorden of ontwijkt directe vragen. Elke keer is er wel een smoes of een flauwe grap als je iets serieus vraagt. ‘Ben je boos?’ – ‘Nee joh, wat denk je zelf?’ Klinkt dat bekend?
• App-stilte of chat-vertraging: Iedereen weet, soms ben je druk. Maar als iemand structureel pas uren later of na dagen reageert, en al helemaal op gevoelige onderwerpen, moet je je wenkbrauwen optrekken. Waarom is het zó lastig om gewoon te antwoorden zoals vroeger?
• Roddelen als hobby: Word jij ineens buiten de roddel-loop gehouden? Of merk je dat jouw verhalen ergens opduiken waar ze niet horen? Één woord: alarmbellen. Soms word je zelfs expres niet uitgenodigd. Oei.
• Altijd jij die moet trekken: Jij begint het gesprek, jij moet overal achteraan, jij mag alle shit oplossen. Als wederzijds investeren ver te zoeken is, loop je op eieren. Denk aan die ene vriend in de kroeg waar je altijd alles betaalt – best frustrerend, toch?
• Veranderd gedrag: Plots afstandelijk, sneller geïrriteerd, of zelfs dingen achterhouden over hun andere vrienden. Begint je maatje alles vaag te houden, dan is het zaak alert te blijven.

Geloof in wat je merkt, niet alleen wat je hoort. Je gevoel zit er meestal niet ver naast. Zie je meerdere van deze signalen? Tijd om open kaart te spelen, want niemand heeft zin in drama die er eigenlijk niet hoeft te zijn.

Hoe pak je vertrouwensproblemen aan?

Oké, je vertrouwt je vriend niet meer volledig—en dat steekt. Wegkijken helpt niet; in de praktijk maak je het alleen maar erger en stapelt de irritatie zich tot het explodeert. Hoe fix je het dan wel? Je moet écht gaan voor openheid. Zeg gewoon waar het op staat, want mensen kunnen geen gedachten lezen.

Begin altijd met wat je dwarszit. Je hoeft geen dikke rel te schoppen, maar benoem eerlijk wat je voelt. Blijf bij je eigen gevoel: in plaats van "jij hebt mij verraden," is "ik voel me gewoon kut door wat er is gebeurd" vaak al genoeg om het ijs te breken. Zo voorkom je meteen dat iemand zich aangevallen voelt.

• Plan een moment dat je niet gelijk gestoord wordt door je werk, voetbal of andere grappenmakers. Het helpt echt om te praten als je allebei relaxed zit.
• Wees duidelijk over waar het vertrouwen een deuk heeft opgelopen. Was het iets stiekems? Loopt er roddel? Of voelde je je buiten gesloten?
• Luister naar wat je vriend te zeggen heeft. Misschien is er wel een logische verklaring (of gewoon een dikke miscommunicatie).
• Maak afspraken. Als je merkt dat hetzelfde probleem steeds terugkomt, spreek dan uit wat je van elkaar verwacht. Zet die lijnen gewoon even op scherp.
• Kijk het aan. Het komt niet in één dag goed—ook niet na het beste gesprek van het jaar. Geef elkaar wat tijd om te laten zien of je weer kunt bouwen op die vertrouwen die je zoekt in je vriendschap.

Als je merkt dat het na al die moeite nog steeds niet chill voelt, trek dan niet meteen je haar uit je hoofd. Soms zit ‘t probleem bij de ander, soms bij jezelf. Maar ja, vasthouden aan iets wat niet werkt, levert je alleen maar hoofdpijn op. Ga voor oprechtheid, altijd, want daar begint het hele feest mee.

Praktische tips om (opnieuw) te vertrouwen

Het is nooit makkelijk om vertrouwen terug te brengen na gezeik. Toch zijn er simpele dingen die je meteen kunt proberen, zonder dat het allemaal zweverig of ingewikkeld wordt. Hier zijn een paar praktijktips waar je niet per se mindfulness voor hoeft te doen.

• Wees bruut eerlijk. Serieus, niks lost iets sneller op dan gewoon zeggen wat je denkt. Hou het direct, geen omwegen. Spreek je twijfels uit — vaak blijkt dat het allemaal minder heftig is dan je hoofd het maakt.
• Afspraak is afspraak. Zeg je wat af, of kom je te laat? Meld het. Klinkt kneiter simpel, maar 62% (!) van de mensen geeft aan zich het meest gekwetst te voelen als vrienden loze beloftes maken (zie tabel hieronder).
• Check je verwachtingen. Niemand is perfect. Stel jezelf de vraag: verwacht ik geen onzin van die ander, of gooi ik eigen onzekerheid in de strijd? Even eerlijk checken scheelt veel drama.
• Durf kleine stapjes te nemen. Vertrouwen is geen jackpot die je ineens wint, brokkel het langzaam op. Begin met simpele dingen toe te vertrouwen, en bouw het uit als het goed voelt.
• Geef elkaar ruimte. Iedereen heeft ‘n leven. Als je even niks hoort, hoeft het niet meteen foute boel te zijn. Laat het ademen, dan roest het minder snel vast.

Als je jezelf afvraagt of je paranoia aan het worden bent: check deze cijfers even. Uit een onderzoek van het Trimbos-instituut in 2024 blijkt dit:

Sta je op ‘t punt dat je niet meer weet waar je moet beginnen? Zet alles even op papier: wat is er gebeurd, wat verwacht jij, waar kun je zelf aan sleutelen. Als het niet meteen lukt, gooi de handdoek nog niet in de ring. Goede vriendschappen trekken best wat stormen, maar je moet er wel aan willen werken. Anders kun je net zo goed FIFA solo spelen.

Wanneer trek je de stekker eruit?

Kijk, niemand zit te wachten op vriendschappen die zuigen. Als het al weken aanmodderen is, alles drama en je vertrouwt die ander voor geen meter meer, dan is het tijd om serieus te kijken: moet je doorgaan of eruit stappen? Je hebt geen leven om te verspillen aan mensen die alleen maar energie kosten. Soms moet je gewoon de stekker eruit trekken, hoe pijnlijk dat ook is.

Belangrijke signalen zijn:

• Steeds terugkerende leugens of halve waarheden
• Jij doet altijd moeite, de ander nooit
• Je voelt je uitgeput na elk contact
• Er wordt keer op keer geroddeld over jou
• Je vertrouwt de ander simpelweg niet meer – en dat gevoel blijft hangen, hoe vaak je het ook probeert los te laten

Is een van deze punten herkenbaar, dan is het tijd om te bedenken of dat bergafwaarts van de vriendschap nog wel te stoppen is. Uit onderzoek uit 2023 van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt trouwens dat 38% van de volwassen mannen in Nederland weleens bewust afscheid heeft genomen van een vriend wegens vertrouwensproblemen. Bijna de helft gaf aan zich daarna lichter en relaxter te voelen.

Is het besluit eenmaal gevallen? Houd het kort. App of spreek af, en zeg waar het op staat zonder lading of spelletjes. Wil je het echt netjes doen: zoek een rustig moment, zeg hoe het zit en laat het daar bij. Je hoeft niet in discussie te blijven hangen of alles tot op de bodem uit te diepen. Je tijd en rust zijn belangrijker dan eindeloos gedoe; niet alles is te fixen.